Çocuk ve Bebeklerde Ekran Karşısındaki Problemler

Bebek ve Çocuklarda Ipad, Iphone ve Bilgisayar Oyunlarının Görme Üzerine Etkileri

Bebek dünyaya geldiği anda görme yeteneği henüz oluşmamıştır. Görme keskinliği ise el hareketlerini algılayabilecek kadar düşüktür. Bebek 6. aya girdiğinde görme keskinliği 3/10 civarına kadar gelebilmektedir. Görme kapasitesinin gelişimi çok karmaşık mekanizmalar sayesinde gerçekleşir.

Görsel gelişme sadece cisimlerin tanınması değil aynı zamanda renklerin ve stereopsis dediğimiz derinlik hissinin gelişimini de ifade eder. Bu görsel gelişimin en hızlı olduğu dönem doğuştan 6 yaşa kadardır ve daha sonra yavaşlayarak 10-12 yaşlara kadar devam etmektedir.

Bebeğin göz gelişimi, gözün bakarken fikse olabilmesi ve göz kayması gibi konularda birçok yanlış şehir efsanesi vardır. Bugünkü konumuz da çocukların bilgisayar kullanımı ve göze verebileceği zararlar...

Kimi ebeveynler çocuğumuzun çok bilgisayara bakarsa gözü kayar mı veya çocuğumuzun gözleri bozulur mu veya miyop olur mu gibi sorularla geliyorlar. Sabah kalkar kalkmaz ipad veya akıllı telefonlarını arayan ve bunları saatlerce ellerinden bırakmayan çocuklar doğal olarak ebeveynlerini daha da endişelendiriyor.

Peki akıllı telefon ve tabletlerin çocuklarımızın göz sağlığına etkileri nasıl?

Biz göz doktorları bazı göz rahatsızlıklarında gözleri görsel uyaranlar ile tedavi ederiz. Bu kullandığımız uyaranlar tablet ekranları ve akıllı telefon ekranlarındaki stimülüslere benzer çift boyutlu rölyefler veya üç boyutlu görsellerdir. Bu görüntü uyaranları bilinçli olarak kullanılırsa gözü tedavi edici olabilir. Ben hastalarımda tablet ve bilgisayarlardan faydalanıyorum. Hatta çocuk filmleri ilgi çekici olduğundan sıkıcı tedavi programlarından daha etkili olabiliyor ve istediğim sürede uygulayabiliyorum. Yalnız bütün bunların bilinçli olarak yapılması gerekir. Örneğin bunun tam tersi zararlı olabilecek bir koşulu anlatmak isterim, eğer çocuğun sağ gözünde 1 diyoptri(derece)’lik bozukluk, sol gözünde ise 2 diyoptrilik bozukluk varsa, bu durumda çocuk bilgisayarda saatlerce oynarsa sol göz çok daha fazla efor yaptığından erkenden yorulup pes edecektir.

Eğer çocuk oynamaya devam ederse sol gözden beyne gelen görüntüler bozulduğu için beyin sol göze blokaj koyar. Yani sol gözden gelen görüntüyü beynin arka görsel korteksi işlememeye başlar ve bu durum tekrarlanırsa beyin artık sol gözü çürüğe çıkarır ve bu gözde tembellik dediğimiz ambliyopi gelişir. Ardından yine aynı gözde şaşılık ortaya çıkabilir. Bu şaşılık gizli veya aşikar olabilir.

Aşırı bilgisayarla oynamanın başka yan etkileri de olabilir. Bilgisayar ekranı hipnotik güce sahiptir. Bu ne demek ve sonuçları nedir? Bizler normalde dakikada 30 defa göz kırparak göz yüzeyimizi sağlıklı tutabiliyorsak, bilgisayarın hipnotik gücü ile ekran karşısında dakikada 5 veya 6 kırpmaya indirerek gözyaşı film tabakasının bozulmasına neden oluyoruz. Bir diğer etki ise ekrana bakış pozisyonu göz aralığının daha fazla açık kalmasına neden oluyor böylece göz yüzeyindeki gözyaşı film tabakası daha fazla buharlaşabilmektedir. Bütün bunlar gözün kurumasına, kızarmasına, kanlanmasına ve hatta bulanık görmeye neden olmaktadır.

Bebek ve çocukların eğer gözlerinde sağlık problemi yoksa ipad, iphone, akıllı cep telefonları ve bilgisayar faaliyetlerinde gözlerin gelişimi yönünden bir sakınca yoktur. Bu konuda Amerikan Pediatrik Oftalmoloji Derneği ve Fransız Oftalmoloji Derneği’nin açıklamaları normal gözlerde sakınca olmadığı yönündedir. Fakat yukarıda belirttiğim gibi gözde küçük bir problem varsa bunun daha da ağırlaşmasına neden olabilmektedir. Çocuğun yaşına göre farklı kısıtlamalar uygulamamız gereklidir. 1-3 yaş arası pek uygun görülmemektedir veya kontrollü bir şekilde aletle tanışması sağlanır. 3-6 yaş arası günde 1 saat ekran çalışması, 6-9 yaş arası günde 2 saat ve 9 yaş üstüne de günde 3 saat sınırlaması uygun olacaktır.

Çocukların aşırı oynaması ise göz probleminden ziyade çocukların beyin gelişiminde problem yaratabilmektedir. Görsel bilgisayar uyaranlarla yetişen bireyin görsel, dokunsal ve reflexlerin merkezi olan arka beyinde aşırı gelişme olurken, frontal (ön beyin) beyin gelişimi ise daha geri planda kalmaktadır. Ön beyin ise sivilizasyon ve insanlığın medeniyetle birlikte geliştirdiği en önemli beyin faaliyetidir. Dengeli çocuk gelişimi için çocuklarımızın zamanlarını nasıl geçirdiklerine dikkat etmeli, sevgi dolu ve sosyal IQ’su yüksek çocuklar yetiştirebilmek için onları ilgi ve sevgimizden mahrum etmemeliyiz…

Doç.Dr.Zeki TUNÇ

Ekran bebeklere neden zararlı?

Bebeklerin sinir sistemi henüz tam olarak gelişmemiş olduğundan, ekran karşısında uzun süre zaman geçirmeleri tavsiye edilmez. Ekranların yaydığı ışık, özellikle yatmadan önce uzun süre maruz kalındığında, uyku düzenini bozabilir ve uyku kalitesini düşürebilir. Ayrıca, bebeklerin sosyal ve duygusal gelişimi için de ekranlardan uzak tutulmaları önerilmektedir.

Bebekler ekranla ne zaman tanışmalı?

Bebeklerin ekranla tanışma yaşı konusunda uzmanlar arasında farklı görüşler bulunmaktadır, ancak genel olarak American Academy of Pediatrics (AAP) gibi pek çok sağlık örgütü, bebeklerin en az 18 ay kadar ekranlardan uzak tutulmasını önermektedir. Bazı uzmanlar, bebeklerin 2 yaşına kadar ekranlardan uzak tutulmasını önermektedir.

Çocuğun gözlerini kısarak ekrana bakması neden olur?

Çocuğun gözlerini kısarak ekrana bakması, genellikle ekranın parlaklığına ve kontrastına bağlıdır. Parlak ve yüksek kontrastlı ekranlar, gözlerdeki karanlıkta daha belirgin hale gelir, bu da gözlerin odaklanma zorluğu yaşamasına neden olabilir. Ayrıca, uzun süre ekranlara bakmak göz yorgunluğuna ve diğer göz problemlerine de neden olabilir. Bu nedenle, çocukların ekran kullanımı sınırlandırılmalı ve uygun ışıklandırma sağlanmalıdır.

Bebeklerde göz kırpması neden olur?

Bebeklerin göz kırpması, gözlerin nemlenmesi ve gözlerdeki yabancı maddelerin uzaklaştırılması için doğal bir reflekstir. Göz kapağı, gözün ön yüzündeki kornea ve konjonktivayı nemlendiren gözyaşı filmi tarafından korunur.

Bebeklere neden telefon verilmez?

Gelişimlerini olumsuz yönde etkileyebilir, göz sağlığına zarar verebilir, uyku problemlerine neden olabilir, dikkat eksikliği ve hiperaktiviteye sebep olabilir.

Cep telefonu bebeklere zarar verir mi?

Cep telefonlarından yayılan mavi ışık, göz yorgunluğu, baş ağrısı ve diğer göz problemlerine neden olabilir. Cep telefonu, bebeklere ve çocuklara uzun süre maruz kalmaları durumunda zararlı olabilir.

Etiketler:

134

İstanbul Göz Hastalıkları Kliniği

01 Ocak 1961 Düzce doğumlu olan Zeki Tunç, 1979-1985 yılları arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakülte'sinde Tıp eğitimi aldı. Ardından Oftalmoloji İhtisasına, 1988 yılında Pierre et Marie Curie Üniversitesi PARIS Vl'da başladı. Daha sonra Necker ve Laennec Tıp fakültesi hastaneleri ve Centre National d'Ophtalmologie des Quinze Vingts PARIS'de asistanlık yaptı. Asistanlık dönemindeki üstün başarıları sayesinde PARIS XII Üniversitesi'nde "Chef de Clinique" olarak Refraktif Cerrahi (miyopi, hipermetropi ve astigmatizma tedavisi) sorumlusu olarak çalışmaya başladı. Ayrıca Prof. Dr. Zeki Tunç, Laser Eximer tedavisinin Fransada'ki öncüleri arasındadır.