Gözün arka kısmında geniş alanda yer alan boşluğu doldurmakta olan jeli, bulunduğu yerden ayırmakta ve boşaltma işlemi gerçekleştirmektedir. Ön kısım yani kornea ve lens, fotoğraf makinasındaki mercek sistemine benzemektedir. Arka kısımda yer alan vitreus ve retina ise makinanın içerisinde yer almakta olan filme benzetilmektedir. Ön kısımda bulunmakta olanların görevi, görüntünün arka kısma ulaşmasını sağlamaktır.
Fakat asıl görme işlevini yerine getirmekte olan ve sinirsel iletilerin beyne gönderilmesini sağlayan kısım gözün arka kısmıdır. Ön kısımda gerçekleştirilmekte olan ve en sık bilinen ameliyat yöntemlerinden bir tanesi katarakt ameliyatıdır. Vitrektomi, gözün arka kısmında bulunmakta olan vitre jeli ve retina üzerinde özel aletlerin yardımı ile 1 mm’den küçük kesiler ile girilerek yapılmakta olan ameliyatın ismidir.
Vitrektomi, çeşitli göz hastalıkları ve retina sorunlarının tedavisinde kullanılır. Başlıca nedenler şunlardır:
Gözün arka boşluk kısmında yer alan kanamaların temizlenmesi, retina yırtıklarının ve ayrılmalarının tedavisi, retina üzerinde gelişen zarların temizlenmesi, sarı nokta hastalıklarının ve gözün içerisindeki yabancı cisimlerin çıkarılması gibi pek çok hastalığın tedavisinde uygulanmaktadır. Lokal anestezi ya da genel anestezi ile uygulanmakta olan bir yöntemdir. Dikişli veya dikişsiz bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
Ameliyat sonrası dönemde hastanın kendine oldukça dikkat etmesi ve tüm önerilere uyması gerekmektedir. Öncelikle ilk bir hafta içerisinde duş almaktan, göze su kaçırılmasından, göze darbe alınmasından kaçılmalıdır. Bu durumlar hasara neden olabilmektedir. Aynı zamanda duş alınması da enfeksiyon oluşumuna yol açabilmektedir.
Ameliyat gözün arkasını daha net görebilmek için özel ameliyat mikroskobu ve lensler kullanılarak uygulanmaktadır. Ameliyat genellikle lokal (bölgesel) anestezi ile yapılır. Hasta uyanık olur ancak göz bölgesi tamamen uyuşturulur. Sklera adı verilmekte olan ve beyaz görünmekte olan tabakaya mikro cerrahi ile yöntemi ile kesi uygulanmaktadır. Deliklerden birinden göz içine sıvı verilmektedir. Bu sıvı ameliyat esnasında çıkarılmakta olan vitreusun yerine geçmektedir.
Diğer delikten sokulmakta olan ışık kaynağı ameliyat boyunca göz içerisini aydınlatmaktadır. Üçüncü delikten sokulan vitreus kesici ile küçük parçalara ayrılmakta ve yutulmaktadır. İşlem lokal anestezi altında gerçekleştirilmektedir. Ameliyat bittikten sonra hastanın hastanede yatmasına gerek duyulmamakta ve evine taburcu edilmektedir.
Gözün arka segmentinden kaynaklanmakta olan hastalıkların veya yaralanmaların tedavisinde bölgeye ulaşmak için retina cerrahisi uygulanması gerekmektedir. Vitreusun bulunduğu bölgede göz kanaması, enfeksiyon bulunmaktaysa temizlenmesi gerekmektedir. Çekinti yapan bantlar veya göz içinde yabancı cisim var ise vitreus jeli boşaltılmaktadır. Aynı zamanda gözün eski anatomik yapısına kavuşması sağlanmaktadır.
Göz içi kanamalar, iltihap hücreleri, skar dokuları ve yabancı cisimler, görüntünün algılanmasını sağlamakta olan retinanım işlevlerine engel olmaktadır. Böyle bir durumun sonucunda ise görmede bozulmalar meydana gelebilmektedir. Görme sorununda meydana gelen sorunların da giderilmesi için bu ameliyata başvurulmaktadır.
Vitrektomi operasyonu sonrası dikkat edilmesi gerekenler arasında bazı önemli noktalar yer almaktadır. Ameliyat sonrasında gözün bir süre kapalı tutulması gerekmektedir. Genelde 3 gün boyunca kapalı kalması önerilmektedir. Ayrıca göze bir hafta boyunca kesinlikle su değdirilmemesi gerekmektedir. Eğer su değdirilirse enfeksiyon oluşma riski yüksektir. Bundan dolayı baştan aşağı duş alınmaması önerilmektedir.
Göze temiz olmayan bezlerin, mendillerin götürülmemesi gerekmektedir. Bununla birlikte gözü ovalamaktan kaçınılmalıdır. Herhangi bir darbeden korunması da gerekmektedir. Eğer taburcu olurken ilaç verilmiş ise bu ilaçların doğru bir şekilde kullanımına dikkat edilmelidir. İşlem sonrasındaki iyileşme sürecinde batma veya ağrı olabilmektedir. Ancak bunlar çok şiddetli olursa ve geçmez ise kişinin muayene edilmesi gerekmektedir.
Her cerrahi işlemde olduğu gibi vitrektomi de bazı riskler taşıyabilir. En yaygın riskler şunlardır:
Ancak, bu riskler düşük ihtimalle görülür ve cerrahın talimatlarına uyulduğunda büyük oranda önlenebilir.
Vitrektomi ameliyatı sonrası görmenin düzelme süresi, hastanın göz durumuna ve ameliyatın neden yapıldığına bağlı olarak değişebilir. İlk günler, ameliyat sonrası bulanık görme ve hafif rahatsızlık hissi normaldir. Göz içinde gaz veya silikon yağı kullanıldıysa, görme daha uzun süre bulanık kalabilir. Çoğu hasta 2 ila 6 ay içinde belirgin bir görme iyileşmesi yaşar. Ancak, makula deliği veya ciddi retina dekolmanı gibi ileri vakalarda bu süre uzayabilir
7